ڤیتامین بەشەکێ گرنگن دلەشێ مروڤی ، هاندەرن داکولەشێ مروڤی تایبەت ئورگانێن گرنگ کارێ خو ب دروستی بکەن ژێدەرێ هەرە سەرەکیێ ڤیتامینا کەسکاتی نە.
بشێوەیەکێ گشتی مە دوو گروپێن ڤیتامیناهەنە:
1- Fat Soluble Vitanine: ( A , D , E , K )
ئەڤ جورێ ڤیتامینا ل شانەیێن چەوری یێن لەشی دهێنەپاراستن وەکی جگەر (مێلاکارەش) دشێن بو دەمێ چەند رۆژ و هەتا مەهەکێ بمینن و ل ریخولا دهێنە مێژتن .
جورێن ڤان ڤیتامینا ( A , D , E , K ).
ڤیتامین A:
کێمیا ڤیتامین A دلەشی دبیتەئەگەرێ پەیدابوونا ئاریشێن چاڤی و شەڤ کورەیی .
ژێدەرێ دەستکەفتنا ڤیتامین A : گێزەر ، شیر ، ماسی ، مێلاک ، پتاتە ، پەنیر ، هێلک ، قەیسی ، سپێناغ ، گوندور .
ڤیتامین D :
کێمیا ڤیتامین D دبیتەئەگەرێ نەخوشی و بێهێزیا هەستیکا و ددانا لەشی بشێوەیەکێ گشتی .
ژێدەرێ ڤیتامین D:
رێژەیەکاهەرە زوریاڤیتامین D ل تیشکا روژێ دەستمەدکەڤیت تایبەت سپێدەهیا لەدەمێ دەرکەفتنا تیشکاهەتاڤێ و ئاڤابوناروژێ ل ئێڤاریان هندەک جورێن خوراکا پەنیر و پەتاتە و کەسکاتی و کڤارک و مارماسی و جگەر.
ڤیتامین E:
کێمیا رێژا ڤیتامین E بشێوەیەکێ گشتی دناڤ خەلکی یاکێمە و هندەک جارا ل زاروکێن نوی ژدایکبوویی هەیە و دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ.
ژێدەرێن ڤیتامین E :
کیڤی ، هێلک ، شیر ، گیز ،فستق ، فێقی ، رونێ فێقی ، گەنم ، گەنمەشامی.
ڤیتامین K :
کێمیا ڤیتامین K دلەشی دبیتەئەگەرێ خوین بەربوونابوماوەی و زوربوونا خوینبەربوونێ .
ژێدەرێن ڤیتامین K:
گەلایێن کەسک ، فێقی ، شیر ، گیز ، دانەوێلە ، باقلەمەنیەکان وەک نوک و نیسک و فاسولی.
---------------------
2- Water Soluble Vitamine :
ئەڤ جورێن ڤیتامینا دلەشی ناهێنەهەلگرتن و دگەل میزێ ل لەشی دەردکەڤن.
گروپێ ڤان جورێ ڤیتامینا ( B , C ).
ڤیتامین C :
کێمی یا ڤیتامین C دبیتە ئەگەرێ کێم خوینیێ و بێهێزیا بەرگریا لەشی و زوو توشی نەخوشیبوونا.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین C :
هەمی جورێن مزرەمەنی و کەسکاتی و بیبەرا تیژ رێژەیکاهەرە زور ڤیتامین C تێدایە.
ڤیتامین B1:🏌️
کێمی یا ڤیتامین B1 دبیتەئەگەرێ نەخوشیا Beri beri کاریگەریێ لسەر دل و زڤروکا خوینێ و مولولێن خوینێ و ماسولکادکەت.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B1 :
گویز ، گەنم (دانەوێلە) ، باقلەمەنی بشێوەیەکێ گشتی.
ڤیتامین B2:
کێمی یا ڤیتامین B2 دلەشی دبیتەئەگەرێ نەخوشیا Riboflavinosis کاریگەریێ ل هەوکرنا گەدێ و ئاریشێن گەدێ و هەرسکرنێ .
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B2 :
شیر ، هێلک ، گویز ، کڤارک ،پەنیر ، گوشت ، موز ، ماست ، سلق.
ڤیتامین B3:
کێمی یا ڤیتامین B3 دبیتە ئەگەرێ نەخوشیا Pellagra و نەخوشیێن پیستی و ئاریشەیێن دەروونی و زکچوون .
ژێدەرێ پەیداکرنا ڤیتامین B3 :
دل ، مێلاک ، گورجیسک ، ماسی سەلەمون ، شیر ، باجاناسور ، سەوزەوات ، باقلەمەنیەکان ، کڤارک.
ڤیتامین B5:
کێمی یا ڤیتامین B5 دبیتەئەگەرێ Paresthesia ئانکو ئەم بێژین وەکی شەلەلێ .
ژێدەرێ دەستکەفتنا ڤیتامین B5 :
مریشک ، زەرکا هێلکێ ، شیروبەرهەمێن شیری ، بروکلی ، گویز ، بەرهەمێن باقلەمەنیەکان.
ڤیتامین B6 :
دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ و ئاریشێن دەمارا و رەقبوونادەمارا.
ژێدەرێ دەستکەفتا ڤیتامین B6:
زەلاتە ، کەسکاتی ، موز ، ماسی سەلەمون ، بەرهەمێن گەنمی ، گویزێن درستپێنەگەهشتی .
ڤیتامین B7 :
کێمی یا ڤیتامین B7 دبیتەئەگەرێ پەیدابوونا نەخوشیێن پیستی و هەوکرنا پیستی.
ژێدەرێن ڤیتامین B7:
هێلک ، جگەر ، کەسکاتی.
ڤیتامین B9
کێمی یا ڤیتامین B9 دبیتە ئەگەرێ نەخوشیێن خوینێ و کاریگەریێ دکەتە سەر کورپەلەی دزکێ دایکێ دا هەر ب ناتەمی سپاینال بیفیدا ژ دایک دبیت لەومایاگرنگە سێ هەیڤێن دەستپێکا دووگیانیێ و بەری دووگیانیێ ڤیتامین B9 وەک حەب بهێتەوەرگرتن.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B9:
کەسکاتی ، جگەر ، باقلەمەنی وەک نوک و نیسک و لوبیایێن حشکری .
ڤیتامین B12 :
دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ Anemia .
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B12 :
ماسی ، گوشتێ سور ، هێلک ، شیر .
نذیر ابوبکر عبداللە / پەرستارێ زانکۆیێ.
بشێوەیەکێ گشتی مە دوو گروپێن ڤیتامیناهەنە:
1- Fat Soluble Vitanine: ( A , D , E , K )
ئەڤ جورێ ڤیتامینا ل شانەیێن چەوری یێن لەشی دهێنەپاراستن وەکی جگەر (مێلاکارەش) دشێن بو دەمێ چەند رۆژ و هەتا مەهەکێ بمینن و ل ریخولا دهێنە مێژتن .
جورێن ڤان ڤیتامینا ( A , D , E , K ).
ڤیتامین A:
کێمیا ڤیتامین A دلەشی دبیتەئەگەرێ پەیدابوونا ئاریشێن چاڤی و شەڤ کورەیی .
ژێدەرێ دەستکەفتنا ڤیتامین A : گێزەر ، شیر ، ماسی ، مێلاک ، پتاتە ، پەنیر ، هێلک ، قەیسی ، سپێناغ ، گوندور .
ڤیتامین D :
کێمیا ڤیتامین D دبیتەئەگەرێ نەخوشی و بێهێزیا هەستیکا و ددانا لەشی بشێوەیەکێ گشتی .
ژێدەرێ ڤیتامین D:
رێژەیەکاهەرە زوریاڤیتامین D ل تیشکا روژێ دەستمەدکەڤیت تایبەت سپێدەهیا لەدەمێ دەرکەفتنا تیشکاهەتاڤێ و ئاڤابوناروژێ ل ئێڤاریان هندەک جورێن خوراکا پەنیر و پەتاتە و کەسکاتی و کڤارک و مارماسی و جگەر.
ڤیتامین E:
کێمیا رێژا ڤیتامین E بشێوەیەکێ گشتی دناڤ خەلکی یاکێمە و هندەک جارا ل زاروکێن نوی ژدایکبوویی هەیە و دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ.
ژێدەرێن ڤیتامین E :
کیڤی ، هێلک ، شیر ، گیز ،فستق ، فێقی ، رونێ فێقی ، گەنم ، گەنمەشامی.
ڤیتامین K :
کێمیا ڤیتامین K دلەشی دبیتەئەگەرێ خوین بەربوونابوماوەی و زوربوونا خوینبەربوونێ .
ژێدەرێن ڤیتامین K:
گەلایێن کەسک ، فێقی ، شیر ، گیز ، دانەوێلە ، باقلەمەنیەکان وەک نوک و نیسک و فاسولی.
---------------------
2- Water Soluble Vitamine :
ئەڤ جورێن ڤیتامینا دلەشی ناهێنەهەلگرتن و دگەل میزێ ل لەشی دەردکەڤن.
گروپێ ڤان جورێ ڤیتامینا ( B , C ).
ڤیتامین C :
کێمی یا ڤیتامین C دبیتە ئەگەرێ کێم خوینیێ و بێهێزیا بەرگریا لەشی و زوو توشی نەخوشیبوونا.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین C :
هەمی جورێن مزرەمەنی و کەسکاتی و بیبەرا تیژ رێژەیکاهەرە زور ڤیتامین C تێدایە.
ڤیتامین B1:🏌️
کێمی یا ڤیتامین B1 دبیتەئەگەرێ نەخوشیا Beri beri کاریگەریێ لسەر دل و زڤروکا خوینێ و مولولێن خوینێ و ماسولکادکەت.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B1 :
گویز ، گەنم (دانەوێلە) ، باقلەمەنی بشێوەیەکێ گشتی.
ڤیتامین B2:
کێمی یا ڤیتامین B2 دلەشی دبیتەئەگەرێ نەخوشیا Riboflavinosis کاریگەریێ ل هەوکرنا گەدێ و ئاریشێن گەدێ و هەرسکرنێ .
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B2 :
شیر ، هێلک ، گویز ، کڤارک ،پەنیر ، گوشت ، موز ، ماست ، سلق.
ڤیتامین B3:
کێمی یا ڤیتامین B3 دبیتە ئەگەرێ نەخوشیا Pellagra و نەخوشیێن پیستی و ئاریشەیێن دەروونی و زکچوون .
ژێدەرێ پەیداکرنا ڤیتامین B3 :
دل ، مێلاک ، گورجیسک ، ماسی سەلەمون ، شیر ، باجاناسور ، سەوزەوات ، باقلەمەنیەکان ، کڤارک.
ڤیتامین B5:
کێمی یا ڤیتامین B5 دبیتەئەگەرێ Paresthesia ئانکو ئەم بێژین وەکی شەلەلێ .
ژێدەرێ دەستکەفتنا ڤیتامین B5 :
مریشک ، زەرکا هێلکێ ، شیروبەرهەمێن شیری ، بروکلی ، گویز ، بەرهەمێن باقلەمەنیەکان.
ڤیتامین B6 :
دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ و ئاریشێن دەمارا و رەقبوونادەمارا.
ژێدەرێ دەستکەفتا ڤیتامین B6:
زەلاتە ، کەسکاتی ، موز ، ماسی سەلەمون ، بەرهەمێن گەنمی ، گویزێن درستپێنەگەهشتی .
ڤیتامین B7 :
کێمی یا ڤیتامین B7 دبیتەئەگەرێ پەیدابوونا نەخوشیێن پیستی و هەوکرنا پیستی.
ژێدەرێن ڤیتامین B7:
هێلک ، جگەر ، کەسکاتی.
ڤیتامین B9
کێمی یا ڤیتامین B9 دبیتە ئەگەرێ نەخوشیێن خوینێ و کاریگەریێ دکەتە سەر کورپەلەی دزکێ دایکێ دا هەر ب ناتەمی سپاینال بیفیدا ژ دایک دبیت لەومایاگرنگە سێ هەیڤێن دەستپێکا دووگیانیێ و بەری دووگیانیێ ڤیتامین B9 وەک حەب بهێتەوەرگرتن.
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B9:
کەسکاتی ، جگەر ، باقلەمەنی وەک نوک و نیسک و لوبیایێن حشکری .
ڤیتامین B12 :
دبیتەئەگەرێ کێم خوینیێ Anemia .
ژێدەرێن دەستکەفتنا ڤیتامین B12 :
ماسی ، گوشتێ سور ، هێلک ، شیر .
نذیر ابوبکر عبداللە / پەرستارێ زانکۆیێ.