ئاکرێ نیوز:
ڤهكۆلهرێ دهروونى نهجمهدین زێبارى بۆ ئاکرێ نیوز ددهته دیاركرن كو یابێ گومانه كێشه و ئاریشێن دهروونى تۆشى ههمى كهسهكى دبن، ئهگهر بو جارهكێ ژی بیت، بهلێ یاگرنگ ئهوه كو یا بهردهوام نهبیت و مروڤ ب شێت خوژێ خلاس ب كهت،لێ جێ مەندەهوشیێ یه ئهوێن تۆشى كێشه و ئاریشێن دهروونى و ههلچوونێ دبن دوێ باوهریێدانه ب تنێ ئهون كهسێن دى نینه وهكى وان و هزردكهن كو چ كهس نینه كێشه و ئاریشێن وان تێبگههن، بهلێ بێ گومان دڤێت ئهڤ كهسه ئهڤێ چهندێ بزانن كو بووچونێت وان دروست نینه دڤێت ئه كهسه پشت راستبن كو زور كهسێن دى ههنه وهكى وان ب دهست كێشه و ئاریسێن دهروونى دناڵن كێشه و ئاریشێن دهروونى و ههلچوونێ زور بهر فرههن دناڤ ژمارهكا زورا تاكه كهسێن كومهلێ دا بهلاڤ بینه و ئێك ژ وان ڤهكولینێ كو سالا (1994) ل ئهمریكا هاته ئهنجام دان ژلایێ كومهلهكا پسپورێن دهرونى دیاربوو كو (8089000) ههشتێ مهلیون و ههشت سهد و نهھ هزار كهس یێن تووشى كێشه و ئاریشێن دهروونى بووین دێ شێین بێژین كو نێزیكى نیڤهكا خهلكى یێن توشى تێك چونێن دهروونى بووین.
ناڤهاتى زێدهتر خویاكر كو ئهو كهسێن كو كێشه و ئاریشێن دهروونى ههى چهند نیشانهك ل دهڤ وى دیاردبن، ئهو ژى دیاربوونا خهمهكا زور ل سهر سهر و سیمایێ وى و كارئینانا رێژهكا زۆر ل ماددەیێن كحۆلى وهكى ماددەیێن بێهوشكهر ههتا كو دگههیته رادا ئالۆده (ادمان) بوونێ، ههروهسا پهیدابوونا تشتێن مهترسى د ژیانا ویدا وهكو دیتنا خهونێن ترس و رویدانێت دلتهزین و زوربوونا ئاریشێن جڤاكى و پهیدابونا مهترسیێن جوراوجور دناڤ جڤاکیدا كو د نورمال نهبن، وهكو كوشتن و رهڤاندن.
گۆت: ههروهسا ئێك ژ نیشانێن دى بێ هیڤى بوون ژ دهست ڤه ئینانا وان ئارمانجا كو د هزرا وى دانه و تهماشهكرنا ژیانێ ب شێوهیهكى رهشبینى، ههروهسا زور هزركرن دژیانێ دا كو دبنه ئهگهرێ دودلى وهسواسیێ ل دهڤ مروڤی دروست بیت ب تایبهتى هزرێن خهیالى كو دشیاندا نهبن، هەروەسا ئێك ژ خالێن دى دهست نهكهفتنا رێكهكا دروست بوتێركرنا حهزێن سكسى و پهنابرن بو رێكێت نه دروست.
گۆت ل ڤێرهدا بۆ مه دیاردبێت كو چ كهس نینه ژیانا وى یا بێ گیروگرفت و نهخوشى بیت، ههمى كهسان كێم یان زور ئاریشێن ههى دژیانێ دا و ئهڤ گیروگرفته دبنه پالدهرهك بۆ مروڤى بۆ كاركرنێ و بیركرنێ و زالبوون ب سهر ئاریشاندا، ئهڤهژى یا باشه بۆ مروڤى، چونكى دڤێ رێكێدا شیانێن مروڤى گهشهدبن، بهلێ ئهگهر هاتوو ئهف كێشه و ئاریشێن دهروونى زورئالوزو زەحمهت بن ومروڤى دشیاندا نهبیت ب سهردا سهركهڤیت وچارهسهركهت دێ بنه ئهگهرێ هندێ كو هێز و شیانێن مروڤى ژ ناڤ ببهت،د وی دهمیدا دێ بیته هێرشهكا مهترسى بۆ سهر كوئهندامێ دهروونى یێ مروڤى و مروڤى توشى كێشهو ئاریشێن دهروونى دكهن.
لێ ((فروق الفردیه)) جوداهییا تاكهكهسى دناڤبهرا تاكێن جڤاكى دا یا ههى لهوما ههمى كهس وهكى ئێك سهرهدهریێ دگهل ئاریشادا ناكهن.
نهجمهدین زێبارى ئاماژه ب وێ چهندێ ژى دا كو ژ ئهنجامێ چهند فاكتهرێن جڤاكیێن جودا جودا زور كهس توشى نهخوشى و ئاریشێن دهروونى دبن وئهڤی كهسى پێدڤى یا ب هاریكاریا نوژدارێ دهروونى ههیه، لێ جهێ داخێ یه كو زور كهس ئهڤێن توشى كێشه و ئاریشێن دهروونى دبن ههست ب ڤێ چهندێ ناكهن پهیوهندییێ ب كهسانێن شارهزا و پسپورناكهن و زور یاگرنگه كو ئهڤ كهسه بلهز چارهسهریا خوبكهن ل دهڤ شیرهتكارێن دهروونى، چونكى ههرچهند زى چارهسهریا خوبكهن دێ زیتر ژ ڤێ ئاریشێ رزگاربن، لێ ههرجهێ داخێ یه كو جڤاكێ مه نه یێ هاریكاره دگهل تاكهكهسى دهمێ توشى ئاریشهكا دهروونى دبیت كوبیته پالپشتهك بو وى دا كو ئاریشا خو چاره بكهت ب رێكێت دروست،لێ جڤاكێ مه بهروڤاژى ڤێ چهندێ دبیته رێگرهك بووى و ههروهسا جهێ داخێ یه كوههتا نوكه وهكو پێدڤی بنگهھ و سهنتهرێن شیرهتكرنا دهرونى نینه ژ بلى چهند بنگهھ و نوژدارێن دهروونى یێن كێم زێدهتر چ نى نه، لهوما دبینین كو زور ژ خه لكێ مه ژ رێكێن چارهسهریێ درهڤن و پهنایێ د بهنه بهر حهب و دهرمانا یان بهر كاهرهب لێدانێ، چونكى زوریا كێشه و ئاریشێن جڤاکی و دهروونى ب رێكا دهرمانا و كارئینانا كارهبێ ناهێنه چارهسهركرن بهلكى ب كارئینانا دهرمانا زورجارا ئاریشێن دهروونى توندتر لێ دكهن، چونكى ئهڤ دهرمانه یێن (مسكنن) ئهوكهسێن خودان ئاریشهنه پێدڤیه سهرهدانا چارەسەرکارێن دهروونى بكهن و گرێ یا دلى خۆ بۆ ڤهكهن و ئهڤ شیرهتكاره رێكا چارهسهركرنێ بۆ وان كێشه و ئاریشێت دهرونى