ئاکرێ نیوز:
دکتور شڤان سەعید قوتابیێ بۆردێ ل تایبەتمەندیا نەشتەرگەریێن گشتی ددەتە دیارکرن کو نافک برینەکە هاتیەدەرێ راست یان چالە د زکێ مروڤی دا کو شینوارێ جهێ تێراچوونا وەریسێ نافکا زاروکی یە وەختێ د رەحما دایکێ دا.
گۆت:ئەڤ وەریسێ نافکا زاروکی رهێت خوینێ یێت تێدا کو ئوکسجین و ماددەیێن پێدڤی ل دایکێ بۆ زاروکی وەختێ د رەحمێ دا دهێنە ڤەگوهاستن.
زێدەتر خۆیاکر کو پشتی زارۆک ل دایک دبن، دێ ئەڤ وەریسە هێتە گرێدان و بڕین و پشتی چەند روژەکا پارچا مایی دێ کەڤیت و جهێ نافکێ هێتەگرتن و دێ وەک شینوارێ برینەکێ ل سەر زکی مینیت.
٭مەبەست ل بابەتی زانینا رێکا راستە و چ مەبەست بۆ شکاندنا هەستێت کەسی نیە.
ل دور وێ ئێکێ ئەرێ نافک دکەڤیت یان چ ئاریشە ل نافکێ پەیدادبن!
ئاریشێت نافکێ ژلایێ زانستی ڤە:
١- فتقێت نافکێ و دەوروبەرێ نافکێ (umbilical and para umbilical hernia).
٢- هێلین و کیسکێ میا (PNS).
٣- ئاریشێت پیستی (Eczema).
٤- د ئافرەتاندا ڤەدانا شانێت ناڤپووشا رەحمێ بو نافکێ (umbilical endometriosis).
٥- هەبوونا پەیوەندیێ دگەل رویڤیکا (patent vitello Intestinal duct) هاتنا پیساتیێ وەکی ئاڤەکا بێهن نەخوش د نافکێ را.
٦- هەبوونا پەیوەندیێ دگەل میزڵدانێ (patent urachus) تەربوونا نافکێ ب میزێ.
٧- چێبوونا بەرکی دنافکێ دا (omphalolith).
٨- هەودانێت نافکێ (inflammation): وەکی omphalitis, umbilical granuloma.
٩- ڤەگرتنا نافکێ ب شێرپەنجێ: شێرپەنجا گەدێ .
ئەرێ نافک دکەڤیت!
نوکە پشتی تە زانی کو زور نەخوشیێت هەی کو تووشی نافکێ دبن.
بۆ تە دیاربی کو چ راستی و بنەما بۆ کەفتنا نافکێ نینە!
بەلێ نەخوشیێت نافکێ یێت هەی.
ئانکۆ نافک تووشی نەخوشیا دبیت بەس ناکەڤیت.
ئەگەر هێشتا باوەری بو تە چێنەبیت بەرێ خۆ بدە رێکێت چارەسەریێ، هەر ئێک ب کەیفا خو نافکێ ڤەدگریت یان راتکەتەڤە،لێ رێکێت چارەسەریا کەفتنا نافکێ زور لێک جیاوازن چاوا؟
١- رێکا بن کەڤشی:
دێ مەساجێ بو بنکەڤشی کەت پاشی عەلەساس دێ دەمارەکێ کێشن و دێ بێژن رابیە ڤە.
٢- رێکا دەستکرنا نافکێ: دڤێ رێکێ دا دێ مەساجێ بو نافکێ کەن و دێ هەولێن راکرنەڤێ دەن.
٣- رێکا ئینانەڤا نافکێ ژ لایێ چەپێ یا زکی:
دڤێ رێکێ دا دبێژن نافک تنێ بۆ لایێ چەپێ دکەڤیت، دێ مەساجێ ژ لایێ چەپێ ل بن پەراسیا کەن و دێ بۆ نافکێ ئینەڤە.
دبیت هندەک جارا پەروکەکێ گرێدایی یان بەرەکێ بکاربینن.
٤- رێکا داوزاندنێ : دڤێ رێکێ دا دێ مروڤ دەستێ خۆ هاڤێتە ئاسنەکێ و دێ خۆ داوزینیت دوو جارا دێ نافک هێتەڤ جهێ خۆ.
دڤێ رێکێ دا ب زانین کا نافک بۆ کیش رەخی کەفتیە دێ قایشەکێ یان شیتکەکێ دێ کەیە گرێک و سەر نافکێ شدینی، دێ نەخوش هەردوو دەستێن خو بلند کەت، کیش رەخێ دەستی یێ کورت بیت بۆ وی رەخی یا کەفتی.
٥- رێکا گڤاشتنا چالا ل بن تبلا بەرانێ: دوو سێ روژا نەخوش دێ چیت دێ ڤێ خالێ گڤێشن دا نافک بێتەڤە.
بۆ تە دیاربی کو رێکێت راکرنەڤا نافکێ عەردو عەسمانا د لێک جیاوازن، یعنی چ راستی بۆ بابەتی نینە.
ل دوماهیێ دڤێت مروڤ ب ئاخفتنەکا خوش و ب هەبوونا زانیاریێت دروست بەرسڤا وان کەسا بدەت یێ باوەری ب کەفتنا نافکێ هەبیت و یێ ڤی کاری دکەت.
پا ئەو چ بابەتە دەمێ نەخوشەک هندی قەستا دکتورا دکر چ عیلاج نەبووت پاشی چو نافکا وی ئیناڤە ئێکسەر چێبیەڤە؟
ل دور ڤێ ئێکێ دکتوری گۆت: دبیت زور جارا دەروونێ نەخوشی یێ ئارام نەبیت و یێ مرتاح نەبیت و قەناعەت ب دەرمانا نەبیت، دێ ب رێکا ئینانەڤا نافکێ باوەری بۆ چێبیت و دەرونێ وی ئارام بیت دێ بێژیت ئەز چێبینەڤە.
رێکا درست بۆ دەست نیشانکرن و چارەسەرکرنا هەر نەخوشیەکا نافکێ سەردەنا نوژدارێ تایبەتمەند بهێتە کرن.